آلبوم شعر خوانی گروس عبدالملکیان با کار موسیقی گروه نیوش منتشر شد . سابقه انتشار شعر خوانی شاعران با صدای خودشان یا صدای آشنای دیگر به سال ها قبل بر می گردد اما به نظر می رسد همچنان بیشترین محبوبیت در بین شعرخوانی ها متعلق به خسرو شکیبایی باشد . هر چند که بازیگران سرشناس دیگری همچون پرویز پرستویی یا نیکی کریمی نیز در این سال ها اقدام به شعر خوانی کرده اند …
به گزارش سرویس ادبیات هفت گاه ، گروس عبدالملکیان یکی از شاعران موفق جوان است که در سال های اخیر انتشار دفتر های شعرش همچنان باعث رشک و حسرت شاعران هم نسل او بوده . در این اوضاع آشفته و بی سروسامان شعر ، او یکی از معدود شاعران جوانی ست که کتاب هایش همواره بین مخاطبان اقبال داشته و به چاپ های متعدد رسیده است . او این روز ها با انتشار کتاب “خرده های تاریکی” بار دیگر مخاطبانش را به خواندن شعرهایش ترغیب می کند ؛ البته گروس ، در این مرحله ، راهی می رود که پدرش سال ها پیش از این می توانست بر محبوبیت و شهرت خود بیفزاید. اشعار محمدرضا عبدالملکیان اواخر دهه هفتاد با صدای خسرو شکیبایی منتشر شد که هم به شهرت شاعر افزود و هم به محبوبیت بازیگر فقید . حافظه علاقه مندان شعر همچنان این بند را زیر لب زمزمه می کنند که “زیبا / هوای حوصله ابری ست … ” . خسرو شکیبایی در این میان اشعاری از سهراب سپهری و سید علی صالحی را نیز خوانده بود که دست کم برای صالحی آن روز ها مایه کسب اعتبار بین مخاطبان بود ؛ شعری که به نظر می رسد کم کم می پیوندد به حافظه ی جمعی شعر معاصر : “حال همه ما خوب است اما تو باور نکن ” …
کاشفان فروتن شوکران
بین شاعران معاصر بیشترین شعر خوانی بر می گردد به احمد شاملو ؛ او در طول قریب به هفت دهه زندگی خود به خوانش برخی اشعار ، ترجمه های شعر و حتی ترجمه های داستان خود پرداخت که بسیاری شان همچنان موجود است ؛ از خوانش شعرهایی مثل “کاشفان فروتن شوکران” گرفته تا ترجمه اشعار لورکا ، مارگارت بیگل ، لنگستون هیوز و … شعرخوانی شاملو به همین اشعار محدود نبود . او برای ادای دین به پدر شعر نو ، نیما ، برخی اشعار نیما یوشیج را نیز دکلمه کرد و پس از آن به بازخوانی ترانه هایی پرداخت ؛ ترانه هایی مثل “پریا” و “قصه دخترای ننه دریا” . در این میان غزلیات حافظ و رباعیات خیام هم از صدای شاملو بی نصیب نماندند ؛ هر چند که اولی حاشیه ها و نقد های تند و تیزی را برای شاعر همراه داشت . تصحیح او از دیوان حافظ همچنان محل بحث است و بسیاری از مصححان ، شیوه تصحیح او را بیشتر نوعی گزینش می دانند تا حفظ امانت و تصحیح .
پادشاه فصل ها پاییز
شعر مهدی اخوان ثالث مظهر نوعی زبان حماسی است که شکوه و عظمت خود را از بزرگان ادبیات کلاسیک به دست آورده است . رد پای قدرت و صلابت زبان شاعری مثل فردوسی همچنان در اشعار او جاریست اما جالب اینجاست با شنیدن صدای شاعر ، اولین برخورد مخاطب شاید نوعی تناقض باشد . وقتی ” پادشاه فصل ها ” را با صدای شاعر گوش کنید ، ممکن است از خود بپرسید آیا این همان شاعر “پایان شاهنامه” است؟ از او نیز قطعاتی صوتی به جا مانده که شاعر ، اشعار خود را بازخوانی می کند ، شعر هایی مثل ” زمستان ” ، ” قاصدک ” ، ” چون سبوی تشنه … ” و …
تنها صداست که می ماند
آنگاه خورشید سرد شد / و برکت از زمین ها رفت /و سبزه ها به صحرا خشکیدند / و ماهیان به دریاها خشکیدند / و خاک مردگانش را / زان پس به خود نپذیرفت …» فروغ ، ابتدای شعر ” آیه های زمینی ” را طوری سرد زمزمه می کند که یادآور همان فضایی باشد که تلاش کرده در ابتدای شعر بازسازی کند . بعد ها بانوان فراوانی تلاش کردند که لحن او را تقلید کنند و انجمن های شعر هنوز هم کم نیست از کسانی که خوانش شعر هاشان شما را یاد شعر خوانی فروغ فرخزاد می اندازد . در هر حال موسیقی مجید انتظامی نیز در درخشش این اثر موثر بود . بعد ها برخی از چهره های سرشناس سینما نیز تلاش کردند اشعار فروغ را بازخوانی کنند که قاعدتا اقبال خود شاعر در این زمینه نصیبشان نشد ، چهره هایی مثل ” نیکی کریمی ” که پیش از آن به عرصه ی ترجمه هم وارد شده بود …
بی تو مهتاب شب …
در مقایسه با شاعران دیگری که اشعارشان را با صدای خودشان خوانده اند ، فریدون مشیری کم حرف و خاموش تر است . او البته توانست معروف ترین شعر خود ( کوچه ) را بازخوانی کند که فایل آن با ساده ترین جستجو در فضای مجازی موجود است . به دعوت یکی از انجمن ها ، شعر ” گرگ ” نیز با صدا و تصویر شاعر برجای مانده که به لحاظ سبک شعری به شعر های تمثیلی و واعظانه پروین اعتصامی نزدیک می شود .
چای در غروب جمعه …
حرفه ای ترین شاعری که در زمینه ی ضبط شعر فعالیت کرده ، احمدرضا احمدی است . او تجربه ی خود را مدیون سال های کار در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است ، جایی که توانست مجموعه ای از صدای شاعران ، آواز های فولکلور ، ردیف موسیقی ایرانی و قصه هایی برای کودکان را به آرشیو شعر و موسیقی ایران اضافه کند . او بسیاری از اشعار خود را به همراه شعرهای شاعران بزرگی چون سهراب سپهری بازخوانی کرده است . احمدی همچنین در فیلم های ” بانوی اردیبهشت ” به کارگردانی رخشان بنی اعتماد و ” نار و نی ” به کارگردانی سعید ابراهیمی فر نیز گفتار های متن فیلم را روایت کرده است . دایره ی فعالیت احمدرضا احمدی به حوزه ی شعر محدود نبود و در عرصه های بازیگری و کارگردانی نیز دستی داشت و همین ها به تجربه ی او برای یافتن صدا و خوانشی ویژه افزود .
احتمال باران اسیدی
” احتمال باران اسیدی ” سبب شد محمد شمس لنگرودی ، بازیگری را نیز به کارنامه ی خود اضافه کند . این فیلم که سال گذشته در جشنواره ی بین المللی فیلم فجر به نمایش در آمد ، به خاطر حضور شمس لنگرودی بر سر زبان ها افتاد . او پیش از بازیگری ، اقدام به ضبط و انتشار صدای خود نیز در آلبوم ” باغبان جهنم ” کرده بود که دو سال پیش به بازار آمد . همچنین ” پنجاه و سه ترانه عاشقانه ” با صدای شاعر ، یکی دیگری از آثاری بود که علاقمندان شعرهایش آن را می خوانند و دوست دارند . شمس لنگرودی در واقع یکی از مهمترین شاعران دهه هفتاد است . او همچنین در حوزه ی رمان نیز طبع آزمایی کرده و ” رژه بر خاک پوک ” را به چاپ رسانده است . شمس لنگرودی در حال حاضر یکی از شاعرانی ست که همواره کتاب هایش با استقبال مخاطبان همراه است .
این فصل را با من بخوان …
مثنوی بلند هجرت در دهه شصت ، نام علی معلم دامغانی را بیش از پیش مطرح کرد . او یکی از شاعرانی است که پیرو شاعران کلاسیک ایران به ویژه شاعران مکتب هندی است . علاقه ی او به بیدل دهلوی نیز حکایت از همین سبک و شیوه دارد . مجلس ” بیدل خوانی ” دامغانی در دهه های گذشته علاقمندان فراوانی داشت و فایل صوتی برخی از آنها هنوز موجود و در دسترس است . بعد ها علی معلم در قالب ترانه نیز بیشتر طبع آزمایی کرد که بسیاری از آنها با صدای اخشابی در تلویزیون سراسری در آغاز برخی سریال های تلویزیونی یا مناسبت های ویژه پخش شده اند . شعر هایی مثل ” دیده بگشا ” ، ” طرحی از تائیس ” ، ” محله ی بنده نواز ” و … برخی دکلمه های او با همخوانی علیرضا افتخاری و خوانش اشعارش توسط محمد اصفهانی نیز بیش از پیش به شهرت شاعر بین مردم افزود .
