در سیصد و پنجاهمین نشست ” باشگاه فیلم تهران ” فرهنگسرای ارسباران ، روز گذشته ، ۸ آذر ماه ، فیلم ” ساکن طبقه وسط ” به نویسندگی محمدهادی کریمی و کارگردانی شهاب حسینی مورد نقد و بررسی قرار گرفت .
به گزارش خبرنگار سرویس سینمایی هفت گاه ، جلسه پرسش و پاسخ و نقد فیلم ” ساکن طبقه وسط ” ، در حضور محمدهادی کریمی (نویسنده) ، شهاب حسینی (کارگردان و بازیگر ) و امیر سماواتی (تهیه کننده فیلم) با نقد مخاطبین جلسه ، با حاشیه هایی روبه رو شد .
یکی از حاضرین با اشاره به مطرح شدن مسائل مختلف در فیلم که ربط کمی با هم دارند ، تا جایی که می توان شخصیت های دیگری به فیلم اضافه یا کم کرد ، سوال خود را این گونه مطرح کرد که چه میزان فیلمنامه در مرحله ی ساخت فیلم تغییر کرده است ?
سماواتی ، تهیه کننده فیلم ، در پاسخ به وی گفت : ” اگر بخواهیم راجع به فیلمی نسبت به اجزای آن ، تصمیم بگیریم ، اشتباه بزرگی میکنید . یک فیلم در یک کلیت معنا و مفهوم دارد . “ساکن طبقه ی وسط” ، سرگشتگی انسان را بین طبقات بالا و پایین مطرح می کند که به درستی و به جزییات در فیلم به آن اشاره شده است ، این حرفی ست که به نظر من متعلق به امروز همه ی ماست که داریم در جوامع معاصر زندگی می کنیم . همه ی ما کم و بیش این سرگشتگی را داریم. “
در ادامه ، جوان دیگری گفت : “هرآنچه که فیلم نتوانست بگوید ، دوستان در سخن گفتند . هیچ موقعیت فلسفی را فیلم نتوانست برساند ، در صورتی که فیلم “طعم گیلاس” آقای کیارستمی ، تمام آن چیزی که در رابطه با فلسفه می گویید ، در آن فیلم هست . با توجه به اینکه ما وارث ادبیات کهن هستیم و یک اندیشه ی سینمایی می خواهد که آن ها را به تصویر بکشد ولی آنکه بخواهیم یک شعر را در مقابل دوربین در نمای مدیوم نشان دهیم ، این کار فتوژنی نشده است. “
شهاب حسینی در پاسخ به این سوال گفت : ” هر کس از من بپرسد سینما چیست می گویم ، سینما زبان است . و زبان هرکسی با دیگری فرق می کند . “
نوبت به پرسش فرد دیگری رسید که با بیان ” خود گویی و خود خندی … ” ، به نحوه ی برگزاری این جلسات و حضور نداشتن منتقد در آن ، نقد کرد و خطاب به کارگردان گفت :” کاش به عنوان اولین تجربه کارگردانی ، از سینمای کلاسیک شروع می کردید . ما باید مشق بنویسیم و اتود کنیم ، بعد به سراغ تجربه کردن برویم .”
وی در ادامه با اشاره به مخاطبین مختلف سینما در همه ی رده های سنی و به هزینه ای که برای دیدن یک فیلم می شود ، ادامه داد : ” سینما هنری است که خانواده به سراغ آن می رود و از بچه ی ۵ ساله تا مادر ۶۰ ساله مخاطب آن است . آنها دارند هفت هزار تومان پول بلیت می دهند و باید بفهمند که فیلم چه می گوید . اتفاقی که در فیلم قبلی آقای دکتر محمدهادی کریمی هم نیفتاد. در صورتی که فیلم “برف روی شیروانی داغ “، فیلم قصه گویی بود و می توان گفت فیلم موفقی بود . “
او افزود : ” علاوه بر آن داریوش مهرجویی در ” هامون ” نمونه ی موفق تر این سیر و سلوک را بازگو می کند. علی رغم نقدهایی که به آن فیلم وارد است ، آقای مهرجویی با نشان دادن یک کتاب از “کی یر کگور” می خواهد ترس و لرز را القا کند و در اینجا شما هر لحظه با نشان دادن یک کتاب انتظار دارید مخاطب منظور شما را بفهمد . “
همچنین با اشاره به قسمتی از صحبت های دکتر کریمی در رابطه با مقایسه ی این فیلم با “شازده کوچولو”ی آنتوان دوسنت اگزوپری ، خطاب به او ادامه داد : ” شما که فلسفه را خوب می دانید ، وقتی شیخ بهایی و عبید زاکانی موش و گربه را می نویسند به این دلیل است که ما باید سوژه مان را با ابژه ی مناسب به مخاطب بدهیم تا همه بفهمند. ولی این فیلم ، در حد سوژه باقی ماندید . “
در ادامه ، او به قسمتی از فیلم ساکن طبقه وسط اشاره کرد و گفت : ” همچنان که یکی از شخصیت ها در فیلم تمام تلاش خود را می کرد تا با کمتر کردن زمان ، کباب درست کند و با این کار خود را در تاریخ ثبت کند گویا شما نیز با تعداد نقش های زیادی که بازی کردید تنها خواستید خود را در تاریخ ثبت کنید ، ولی عملا فیلم نساختید . “
مسائل مطرح شده ی این فرد ، با همهمه ی چند لحظه ای همراه بود و همزمان دکتر کریمی ، شهاب حسینی و سماواتی می خواستند پاسخ بگویند .
دکتر محمد هادی کریمی گفت : ” چرا شما می خواهید الان ، فیلم را بفهمید؟ شما برای فهمیدن این فیلم باید به خودتان زمان بدهید ، و زیست های متنوعی داشته باشید و ممکن است نیاز باشد دانشتان را بیشتر کنید . آیا شما می خواهید بگویید کسانی که در شهرستان ها هم با بلیت سه هزار تومانی یا چهار هزارتومانی فیلم را دیدند هم متوجه نشدند؟ “
بار دیگر ، یکی از حاضرین خطاب به محمد هادی کریمی گفت : ” شما که خودتان را عارف می دانید و در این فیلم به دنبال بیان روحیات خود بودید ، لااقل باید توان شنیدن نقد را هم داشته باشید نه اینکه با یک انتقاد ، جلسه ی نقد را به هم بریزید . “
مجری مراسم ادامه داد : ” مشکل آن جاست که ما در ایران برای فیلم ها ، رده بندی سنی و محتوا نداریم . شما نباید با خواهر ۵ ساله ی خود به سینما بیایید . ای کاش واژه ی ” باید ” به وجود نمی آمد ما نباید بگوییم این فیلم باید به این گونه باشد. این تنها برداشت ما از فیلم است. ما نهایتا می توانیم بگوییم من نمی توانم با این فیلم ارتباط برقرار کنم نه اینکه بگوییم این فیلم بدی است . ما نه می توانیم بگوییم فیلمی شاهکار است و نه اینکه بگوییم فیلمی بد است. “
همچنین شهاب حسینی به عنوان یکی دیگر از پاسخ دهنده ها ، با بیان این که جنس ادبیاتی که ما در سوال کردن به کار می بریم ، بسیار اهمیت دارد ، گفت : ” ما اینجا هستیم که همدیگر را پالایش کنیم . ولی جنس انتقاد کردن باید به گونه ای باشد که ایجاد ناراحتی نکند. “
به گزارش هفت گاه ، در بخش اول جلسه که به معرفی و صحبت عوامل راجع به مراحل تولید و ساخت فیلم گذشت ، دکتر کریمی ، نوسینده ی فیلمنامه ی “ساکن طبقه وسط “، با نا متعارف خواندن فیلمنامه ی این اثر نسبت به آن چیزی که در سینما مرسوم است ،اذعان داشت : ” من این فیلمنامه را به قول شعرا ارتجالا و دفعتا نوشتم و قبل از آنکه حاصل فکر و کوششی روی کاغذ باشد ، حاصل زیست سخت در یک دوران بود . من با نوستن این فیلمنامه و شهاب جان با ساختن آن ، روند یک پالایش روحی را طی کردیم . “
سپس ، شهاب حسینی افزود : ” با ساخته شدن این فیلم یکی از آرزوهای من جامعه عمل پوشید . این فیلم در واقع یک حس است که زبانی که برای ادامه اش انتخاب شد ، زبان سینما است چون آشناترین زبانی است که من از نزدیک با آن مانوس بودم و محصول هم این است ، بیشتر از این نیست . “
در ادامه ، تهیه کننده ی اثر از دلایل پذیرفتن این مسئولیت ، چنین گفت : ” من وقتی دفعه ی اول فیلم نامه را خواندم اصلا نفهمیدم چه می گوید و در واقع هیچ ارتباطی با فیلمنامه برقرار نکردم . اما چند باری خواندم تا به کشف و شهودی رسیدم که برایم جذاب بود . “
همچنین ، صحبت عوامل فیلم از روند خلق فیلمنامه تا ساخت فیلم ادامه داشت . دکتر ادبی در خصوص مسائل هستی شناسانه و فلسفی و خودشناسی ای که در فیلم مطرح می شود ، سخن گفت .
گفتنی ست ، فیلم ” ساکن طبقه وسط ” اولین فیلم شهاب حسینی در مقام کارگردان است که محمدهادی کریمی فیلمنامه ی آن را نوشته و امیرسماواتی تهیه کنندگی اش را برعهده داشته است . در این فیلم بازیگرانی همچون فرهاد اصلانی ، حسین یاری ، ساره بیات ، طناز طباطبایی ، بابک حمیدیان ، بهناز جعفری ، کامبیز دیرباز ، امید روحانی ، محمد علی شادمان و … به ایفای نقش می پردازند .
در سیصد و پنجاهمین نشست ” باشگاه فیلم تهران ” فرهنگسرای ارسباران ، روز گذشته ، ۸ آذر ماه ، فیلم ” ساکن طبقه وسط ” به نویسندگی محمدهادی کریمی و کارگردانی شهاب حسینی مورد نقد و بررسی قرار گرفت .
